در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف استاندارد آسانسور پرداخته و اهمیت رعایت آن‌ها را در حفظ ایمنی و عملکرد صحیح این سیستم‌ها مورد بررسی قرار خواهیم داد. آسانسورها به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمل و نقل عمودی در ساختمان‌ها، نقش حیاتی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کنند. اما ایمنی این سیستم‌های پیچیده، به شدت به رعایت استانداردهای مشخص بستگی دارد. سازمان‌های استانداردسازی با تدوین مجموعه‌ای از قوانین و مقررات دقیق، تلاش می‌کنند تا از بروز حوادث ناگوار ناشی از نقص فنی آسانسورها جلوگیری کنند.
برای اطمینان از کیفیت و عملکرد مناسب آسانسور، انتخاب صحیح اجزای آن از جمله ریل آسانسور بسیار مهم است. برای اطلاع از قیمت ریل آسانسور می‌توانید به وبسایت رسمی پیوان مراجعه کنید.
استداندار آسانسور چیست؟
استاندارد آسانسور، مجموعه‌ای از قوانین و مقررات دقیق است که با هدف حفظ سلامت و ایمنی کاربران آسانسور توسط سازمان‌های استانداردسازی تدوین می‌شود. این استانداردها، تمامی جوانب طراحی، ساخت، نصب و نگهداری آسانسور را در بر می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که این دستگاه‌های پرکاربرد، به طور ایمن و کارآمد عمل می‌کنند.
در گذشته، به دلیل عدم وجود استانداردهای مشخص و نظارت کافی، حوادث ناشی از استفاده از آسانسورها بسیار رایج بود. به همین دلیل، در سال‌های اخیر، توجه ویژه‌ای به استانداردسازی آسانسورها شده است. در ایران نیز، از سال ۱۳۸۳ رعایت استانداردهای آسانسور به صورت قانونی الزامی گردیده است.
استانداردسازی آسانسور، تنها به معنای رعایت یک سری قوانین خشک و بی‌روح نیست. بلکه این استانداردها، مبنایی برای تولید آسانسورهایی با کیفیت بالا، عملکرد مطمئن و طول عمر زیاد هستند. با رعایت استانداردهای آسانسور، می‌توان از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرده و به ایمنی و سلامت کاربران این دستگاه‌ها کمک شایانی نمود.
استانداردهای ایمنی آسانسور
استانداردهای آسانسور، مجموعه‌ای از قوانین و مقررات دقیق هستند که با هدف تضمین ایمنی و عملکرد صحیح این دستگاه‌ها، تدوین شده‌اند. این استانداردها، از مرحله طراحی و ساخت تا نصب و بهره‌برداری، تمامی جوانب یک آسانسور را پوشش می‌دهند تا اطمینان حاصل شود که این سیستم‌ها به طور ایمن و کارآمد در خدمت کاربران قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین استانداردهای آسانسور عبارتند از:
- سرعت حرکت ایمن: سرعت حرکت آسانسور باید به گونه‌ای تنظیم شود که هم به اندازه کافی سریع باشد و هم ایمنی کاربران را به خطر نیندازد.
- سیستم‌های هوشمند باز و بسته شدن درب: وجود سیستم‌های شناسایی دقیق، تضمین می‌کند که درب آسانسور به موقع باز و بسته شود و از بروز حوادث جلوگیری کند.
- مقاومت در برابر آتش: آسانسور باید به سیستم‌های اطفاء حریق و دودکش مجهز باشد تا در صورت بروز آتش‌سوزی، ایمنی افراد تأمین شود.
- ایمنی درب‌ها: مکانیزم قفل شدن درب‌ها، کیفیت ریل‌ها و سایر اجزای مرتبط با درب آسانسور باید به گونه‌ای باشد که از باز شدن ناگهانی درب و سقوط افراد جلوگیری کند.
- تهویه مناسب: وجود سیستم تهویه مناسب، هوای تازه را در کابین آسانسور تأمین کرده و از احساس خفگی و ناراحتی جلوگیری می‌کند.
- ظرفیت متناسب: ظرفیت آسانسور باید متناسب با محل نصب و تعداد افرادی که از آن استفاده می‌کنند، انتخاب شود.
- طراحی کاربرپسند: پنل کنترل آسانسور باید به گونه‌ای طراحی شود که استفاده از آن آسان و برای همه افراد قابل فهم باشد.
- سیستم‌های ایمنی اضطراری: وجود سیستم‌های ایمنی مانند ترمز اضطراری (پاراشوت)، زنگ هشدار و ضربه‌گیرهای پایین آسانسور، از بروز حوادث ناگوار در شرایط اضطراری جلوگیری می‌کند.
رعایت این استانداردها، نه تنها به افزایش ایمنی کاربران کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش طول عمر مفید آسانسور و کاهش هزینه‌های نگهداری آن نیز می‌شود. بنابراین، هنگام انتخاب و نصب آسانسور، حتماً به استانداردهای آن توجه کرده و از شرکت‌های معتبر و مجوزدار برای این کار استفاده کنید.
انواع گواهینامه استاندارد آسانسور
در مقررات ملی ساختمان، بندهای ۳، ۴ و ۱۵ به طور خاص به مبحث آسانسور اختصاص داده شده‌اند. این بندها شامل موضوعاتی همچون نحوه بهره‌برداری، سرویس، ضوابط راه‌پله و آسانسور و همچنین استانداردهای مرتبط با تجهیزات آسانسور هستند. برای اینکه یک آسانسور بتواند گواهینامه استاندارد دریافت کند، لازم است پس از نصب، پروانه ساختمان و مدارک سازنده توسط بازرس تأیید شوند. در صورت تأیید، یک کد رهگیری صادر شده و سپس گواهینامه استاندارد آسانسور ارائه می‌گردد. این گواهینامه‌ها به دو نوع “استاندارد اولیه” و “استاندارد ادواری” تقسیم می‌شوند.
گواهینامه استاندارد اولیه
گواهینامه استاندارد اولیه زمانی صادر می‌شود که آسانسور تازه نصب شده باشد. پس از پایان نصب، یک کارشناس آسانسور را بررسی می‌کند تا از رعایت کلیه استانداردهای لازم در مراحل نصب و استفاده از قطعات اطمینان حاصل کند. در صورتی که همه موارد مطابق با استانداردها باشند، این گواهینامه صادر خواهد شد. برای دریافت پایان کار ساختمان، داشتن گواهینامه استاندارد اولیه الزامی است و ساختمان‌هایی که این گواهینامه را ندارند، اجازه استفاده از آسانسور نخواهند داشت. همچنین در ساختمان‌های قدیمی، حتی پس از نصب آسانسور، می‌توان این گواهینامه را به‌صورت درخواست دریافت کرد.
برای صدور گواهینامه استاندارد اولیه، متقاضی باید مدارکی مانند صفحه اول پروانه ساختمان، کپی کارت ملی و شناسنامه را به شرکت نصب‌کننده آسانسور ارائه دهد.
گواهینامه استاندارد ادواری
گواهینامه استاندارد ادواری زمانی صادر می‌شود که آسانسور نصب و گواهینامه اولیه دریافت شده باشد. این گواهینامه به صورت سالانه و به منظور اطمینان از صحت عملکرد و ایمنی آسانسور صادر می‌شود. انجام سرویس‌های منظم و دوره‌ای نقش مهمی در سرعت بخشیدن به فرآیند دریافت گواهینامه ادواری دارد، چراکه مشکلات احتمالی پیش از بازرسی شناسایی و رفع می‌شوند. هرچند این بازرسی سالانه از نظر قانونی اجباری نیست، اما به دلایل فنی و ایمنی بسیار ضروری است و به عملکرد صحیح و ایمن آسانسور کمک می‌کند
مراحل اخذ گواهینامه استاندارد آسانسور
اخذ گواهینامه استاندارد آسانسور یکی از مراحل ضروری پس از نصب آن است و مدت زمان دریافت این گواهینامه می‌تواند بین ۲۰ تا ۳۵ روز برای گواهینامه اولیه و ۱۰ تا ۳۰ روز برای گواهینامه ادواری متغیر باشد. این زمان به عواملی همچون شرکت بازرسی کننده، اقدامات ساختمانی نهایی و هماهنگی‌های صورت‌گرفته از سوی کارفرما بستگی دارد. در ادامه، مراحل مورد نیاز برای اخذ گواهینامه استاندارد آسانسور به تفصیل آمده است.
اولین قدم در این فرآیند، اتمام کامل عملیات ساختمانی و نصب آسانسور است. پس از آن، ثبت‌نام در سامانه استاندارد و انتخاب شرکت بازرسی انجام می‌شود. در ادامه، بازرس مربوطه با انجام بازرسی و تأیید نهایی، گواهینامه استاندارد را صادر می‌کند. برای اینکه این روند به درستی طی شود، لازم است مراحل زیر به ترتیب اجرا شود:
- اتمام کامل عملیات ساختمانی و نصب آسانسور
- ثبت نام در سامانه استاندارد و دریافت کد رهگیری
- تأیید بازرس برای بررسی آسانسور
- دریافت تاریخ نوبت بازرسی از شرکت بازرسی
- بستن قرارداد یک ساله برای سرویس و نگهداری آسانسور
- پرداخت هزینه بازرسی و ارائه فیش واریزی
- ارسال مدارک مربوطه شامل نقشه‌ها و فرم مهندس ناظر به شرکت بازرسی
- بازرسی آسانسور توسط بازرس و رفع ایرادات احتمالی
- صدور و تحویل گواهی استاندارد به کارفرما
- ارسال کپی قرارداد سرویس و نگهداری و بیمه‌نامه به شرکت بازرسی
انجام دقیق و به موقع این مراحل، کلید دریافت گواهینامه استاندارد آسانسور و تضمین عملکرد ایمن و قانونی آن است.
مسئولیت بروز حادثه در آسانسور بدون استاندارد
وقتی در آسانسوری حادثه‌ای رخ دهد که فاقد گواهینامه استاندارد باشد، مسئولیت این حادثه بین چندین طرف تقسیم می‌شود. این افراد موظف به رعایت استانداردهای ایمنی هستند و در صورت قصور، باید پاسخگو باشند. در ادامه، مسئولیت‌های هر گروه مشخص شده است.
مالک یا مدیر ساختمان
طبق مقررات ملی ساختمان، بندهای ۲۲-۱۰-۲ و ۲۲-۲-۶، مسئولیت اصلی بر عهده مدیر یا مالک ساختمان است. آن‌ها موظفند که سرویس ماهانه و سالانه آسانسور را پیگیری و تأییدیه‌های لازم را دریافت کنند. همچنین باید قراردادهای نگهداری و سرویس آسانسور را با شرکت‌های معتبر به‌طور منظم منعقد کنند.
بهره بردار یا استفاده‌کننده از آسانسور
در برخی موارد، اگر حادثه به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی توسط استفاده‌کننده رخ دهد، آن شخص باید بر اساس نظر کارشناسان نسبت به جبران خسارت‌ها اقدام کند. رعایت اصول ایمنی در هنگام استفاده از آسانسور بسیار حیاتی است.
سامانه استاندارد آسانسور
اگر به دنبال بررسی وضعیت استاندارد آسانسور ساختمان خود هستید، می‌توانید از سامانه استاندارد آسانسور استفاده کنید. با ارسال شناسه ملی آسانسور به سامانه پیامکی ۱۰۰۰۱۵۱۷، می‌توانید اطلاعاتی همچون نام شرکت نصب‌کننده، تاریخ آخرین بازرسی و زمان انقضای گواهی استاندارد آسانسور را دریافت کنید. این روش آسان، اطمینان لازم را برای استفاده از آسانسور فراهم می‌کند.
کلام آخر
اهمیت رعایت استاندارد آسانسور قابل انکار نیست. این استانداردها از بروز حوادث و مشکلات جدی جلوگیری کرده و ایمنی کاربران را تضمین می‌کنند. بنابراین، ضروری است که پس از نصب آسانسور، گواهی استاندارد اولیه و سپس به‌صورت سالانه گواهی ادواری آن دریافت شود. برای اطلاعات بیشتر و خرید قطعات استاندارد یا قیمت آسانسور خانگی، می‌توانید به سیوان لند مراجعه کنید.