رابیتس، ورق فولادی مشبکی که امروزه در بسیاری از ساختمان‌ها یافت می‌شود، سابقه‌ای طولانی در صنعت ساختمان دارد. این محصول با تکامل خود، به یکی از عناصر اصلی در ساخت سقف‌های کاذب تبدیل شده است. رابیتس با ویژگی‌هایی همچون مقاومت بالا، انعطاف‌پذیری و سهولت اجرا، امکان ایجاد سقف‌های کاذب با طرح‌های متنوع و خلاقانه را فراهم کرده است. در این مقاله، به صفر تا صد سقف کاذب رابیتس می‌پردازیم.
سقف کاذب رابیتس چیست؟
سقف کاذب رابیتس که در بین متخصصان ساختمانی به نام سقف کاذب راویز نیز شناخته می‌شود، یکی از رایج‌ترین انواع سقف‌های کاذب در ساخت و سازهای شهری است. این سقف از ترکیب میلگرد و در برخی موارد نبشی تشکیل شده و سطح آن با ملات گچ پوشانده می‌شود که بر روی یک صفحه فلزی گالوانیزه مشبک به نام رابیتس یا راویز اجرا می‌گردد.
رابیتس یا راویز، به عنوان یک صفحه فلزی گالوانیزه مشبک با ابعاد 0.6 در 2.4 متر و به صورت بسته‌های 10 برگی تولید می‌شود. این صفحات در صنعت ساختمان‌سازی کاربردهای متنوعی دارند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به اجرای سقف کاذب اشاره کرد. به دلیل سطح مشبک و مضرس رابیتس، این محصول به‌طور ویژه برای اتصال لایه‌های نهایی نازک‌کاری مانند گچ، نمای ساختمان، پلاستر و… روی سطوح صاف سازهای و غیر سازهای نظیر تیرها، ستون‌ها، دال راه‌پله‌ها و قاب پنجره‌ها به کار می‌رود.
انواع رابیتس
رابیتس‌ها بر اساس کاربردشان در ساخت و ساز به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و این تقسیم‌بندی‌ها بر اساس تعداد ستون‌ها، وزن و چشمه‌های موجود بین ستون‌ها صورت می‌گیرد. این صفحات فلزی به‌طور معمول از لحاظ تعداد ستون به سه دسته 9، 11 و 13 ستونه تقسیم می‌شوند. از نظر وزنی، رابیتس‌ها در چهار دسته سبک (با وزن 400 تا 700 گرم)، نیمه سنگین (700 تا 800 گرم)، سنگین (800 تا 1000 گرم) و فوق سنگین (1000 تا 1200 گرم) قرار می‌گیرند. وزن رابیتس مستقیماً به ضخامت ورق فلزی به کار رفته در تولید آن بستگی دارد که این امر تاثیر مستقیم بر قیمت آن نیز دارد.
همچنین، یکی دیگر از عوامل مهم در دسته‌بندی رابیتس‌ها، تعداد چشمه‌های موجود بین ستون‌ها یا پل‌های رابیتس است. این نوع از رابیتس‌ها به دو دسته 2 چشمه و 3 چشمه تقسیم می‌شوند. انتخاب نوع مناسب رابیتس بسته به نیازهای خاص پروژه ساختمانی، تاثیر بسزایی در کیفیت و دوام نهایی سازه دارد و باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد تا بهترین نتیجه حاصل شود.
کاربردهای سقف رابیتس
سقف کاذب راویز یکی از اجزای مهم در طراحی و ساخت سازه‌های مدرن است و انتخاب نوع رابیتس مصرفی بر اساس موقعیت و نوع استفاده بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال، اگر رابیتس برای نمای ساختمان استفاده می‌شود، لازم است که نقش پشتیبان دیوار نما را ایفا کند. در این موارد، استفاده از رابیتس سنگین 13 ستون و 3 چشمه با وزن 1200 گرم توصیه می‌شود. برای جلوگیری از ترک‌های احتمالی، می‌توان از رابیتس 11 ستون 800 گرمی استفاده کرد. همچنین در شرایطی که فاصله بین نبشی‌ها یا میلگردهای حمال در شاسی سقف کاذب زیاد است، خصوصاً در بخش‌های مسطح، بهتر است از رابیتس 13 ستون 3 چشمه با وزن 900 تا 1200 گرم استفاده شود تا از خمیدگی و تغییر شکل بر اثر وزن گچ خیس جلوگیری گردد.
برای بخش‌های دکوراتیو یا نورپردازی سقف کاذب، می‌توان از رابیتس 11 ستون 700 گرمی استفاده کرد. در شرایطی که قصد اتصال لایه نازک‌کاری مانند گچ به سطح ستون‌های بتنی یا فلزی را داریم، رابیتس 9 ستون 3 چشمه 700 گرمی هم گزینه مناسبی خواهد بود. لازم به ذکر است که تعداد ستون‌های رابیتس به تنهایی نشان‌دهنده سنگینی آن نیست و وزن رابیتس بیشتر به ضخامت ورق فلزی مورد استفاده در تولید آن بستگی دارد.
از مهم‌ترین کاربردهای سقف کاذب راویز می‌توان به پوشش دهی سطح زیرین سقف ساختمان، ایجاد فضایی مناسب برای عبور تأسیسات مکانیکی و برقی، محافظت از بلوک‌های یونولیتی سقفی در برابر آتش مطابق مقررات ملی ساختمان، فراهم کردن فضای دکوراتیو و نورپردازی، کاهش ارتفاع سقف در فضاهای داخلی، بهبود عایق‌بندی صوتی و حرارتی، حفاظت از اسکلت ساختمان در برابر حریق، و همچنین کنترل و جذب صوت اشاره کرد. این موارد نشان‌دهنده اهمیت سقف کاذب راویز در بهبود عملکرد کلی ساختمان و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان است.
مزایای سقف کاذب رابیتس
سقف کاذب رابیتس به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، نسبت به سایر سقف‌های کاذب در ساختمان‌سازی بسیار پرکاربرد است. از جمله مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرعت اجرای مناسب: سقف کاذب رابیتس به دلیل ساختار ساده و اتصالات مشخص، با سرعت بالا قابل اجرا است.
- سادگی و سهولت در اجرا: نصب و اجرای این نوع سقف نیاز به تکنیک‌های پیچیده ندارد و می‌توان آن را با کمترین دانش فنی نیز انجام داد.
- عدم محدودیت در تهیه مصالح و اتصالات مصرفی: مصالح و اتصالات لازم برای اجرای سقف کاذب رابیتس به‌راحتی در بازار موجود است و دسترسی به آنها آسان می‌باشد.
- قیمت مناسب: قیمت مصالح و همچنین دستمزد اجرای این سقف نسبت به سایر سقف‌های کاذب مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
- تنوع در طراحی: امکان اجرای طرح‌های متنوع و دکوراتیو در سقف کاذب رابیتس وجود دارد که این امر به طراحان امکان می‌دهد تا ایده‌های خلاقانه خود را به واقعیت تبدیل کنند.
معایب سقف کاذب رابیتس
با وجود مزایای متعدد، سقف کاذب رابیتس معایبی نیز دارد که باید مورد توجه قرار گیرد:
- سنگین بودن: این نوع سقف به دلیل استفاده از میلگرد یا نبشی و همچنین لایه‌های ضخیم گچ، نسبت به سایر سقف‌های کاذب وزن بیشتری دارد. این وزن زیاد ممکن است برای برخی پروژه‌ها مشکل‌ساز شود.
- امکان آسیب‌رسانی به تأسیسات: در فرایند اجرای سقف کاذب رابیتس، به دلیل شاسی‌کشی پس از اجرای لوله‌کشی تأسیسات برقی و مکانیکی، احتمال آسیب به این تأسیسات وجود دارد. به همین دلیل باید در اجرای شاسی‌کشی دقت زیادی به‌کار برد.
- محدودیت در اجرای طرح‌های ظریف: اگرچه این سقف قابلیت اجرای طرح‌های متنوعی دارد، اما برای طرح‌های بسیار ظریف، ممکن است نیاز به ترکیب آن با سایر انواع سقف کاذب مانند کناف باشد تا بهترین نتیجه حاصل شود.
به طور کلی، انتخاب سقف کاذب رابیتس باید با توجه به نیازهای خاص پروژه و با در نظر گرفتن مزایا و معایب آن صورت گیرد.
مراحل اجرای سقف کاذب با رابیتس
اجرای سقف کاذب با رابیتس نیازمند رعایت چند مرحله کلیدی است که در ادامه به‌طور مختصر و کاربردی به آنها اشاره می‌کنیم.
اجرای آویز سقف کاذب
در ساختمان‌های اسکلت بتنی، برای اتصال سقف کاذب به سقف اصلی، باید پیش از بتن‌ریزی سقف، تمهیدات لازم اندیشیده شود. در سقف‌های تیرچه بلوک، این اتصال با استفاده از میلگردهای آویز انجام می‌شود. اما در سقف‌هایی مانند وافل یا دال، که امکان سوراخ کردن قالب برای اجرای آویز وجود ندارد، از پلیت اتصال استفاده می‌شود. سایز میلگرد آویز بسته به طرح سقف و فاصله آن از سقف اصلی می‌تواند بین 8 تا 12 میلی‌متر متغیر باشد و تعداد آنها در هر متر مربع باید حداقل 3 عدد باشد.
اجرای اجزای باربر اصلی و فرعی سقف (شاسی‌کشی سقف)
در این مرحله، پیش از اجرای پوشش نهایی کف، اجزای باربر اصلی و فرعی سقف کاذب توسط تسمه، نبشی یا میلگرد به آویزها متصل می‌شوند. این اجزا به صورت شبکه‌ای در دو جهت عمود بر هم نصب می‌شوند تا بار سقف کاذب را تحمل کنند. سایز میلگردهای باربر اصلی که به آویزها جوش می‌شوند، بسته به طرح سقف و فاصله آویزها بین 10 تا 12 میلی‌متر است و میلگردهای فرعی که روی میلگردهای باربر قرار می‌گیرند، معمولاً 8 میلی‌متر ضخامت دارند. فاصله میلگردهای اصلی از یکدیگر، در صورت استفاده از رابیتس سنگین، باید حداکثر 60 سانتی‌متر و در صورت استفاده از رابیتس با وزن متوسط، حداکثر 35 سانتی‌متر باشد. پیش از نصب شاسی، تعیین دقیق تراز سقف اهمیت زیادی دارد تا سقف نهایی بیش از حد پایین نیاید و ارتفاع طبقه را کاهش ندهد.
نصب رابیتس روی شاسی اجرا شده
پس از تکمیل شاسی‌کشی، نوبت به نصب رابیتس‌ها به عنوان پوشش زیرین سقف می‌رسد. رابیتس‌ها باید با استفاده از مفتول مناسب، در فواصل مشخص به شاسی سقف بسته شوند. این کار باید با دقت انجام شود تا سطح نهایی سقف، بدون برجستگی یا فرورفتگی باشد. برای بستن رابیتس به میلگردهای فرعی، استفاده از مفتول گالوانیزه با قطر 0.7 میلی‌متر توصیه می‌شود. این مرحله به‌ویژه در تعیین کیفیت و زیبایی نهایی سقف کاذب اهمیت دارد. این مراحل باید با دقت و به‌صورت پیوسته اجرا شوند تا نتیجه‌ای مطلوب و باکیفیت در پایان پروژه حاصل گردد.
جمع بندی
در پایان، سقف کاذب رابیتس به دلیل مزایای متعددی همچون سرعت بالا در اجرا، سادگی نصب، و توانایی ایجاد طرح‌های دکوراتیو متنوع، به یکی از گزینه‌های محبوب در صنعت ساختمان تبدیل شده است. با این حال، باید به معایب آن از جمله وزن زیاد و احتمال آسیب به تأسیسات توجه کرد. اجرای صحیح و دقت در مراحل مختلف نصب این سقف می‌تواند به کاهش مشکلات و دستیابی به نتیجه مطلوب کمک کند. برای مطالعه بیشتر در مورد انواع مختلف سقف کاذب و نحوه اجرای آنها، به مقاله سقف کاذب مراجعه کنید.